Strony umowy o roboty budowlane mogą ustalić wynagrodzenie za wykonane roboty jako wynagrodzenie ryczałtowe. Nie jest wykluczona modyfikacja zasad tego wynagrodzenia w zależności np. od konieczności wykonania robót dodatkowych. Wykonawca ponosi ryzyko prawidłowego skalkulowania wynagrodzenia ryczałtowego, stosownie do zakresu realizowanych robót.
W powszechnej opinii wynagrodzenie ryczałtowe jest takim rodzajem wynagrodzenia, które jest niezmienne. W praktyce nie zawsze będzie to przesądzone. Wynika to z tego, że strony umowy o roboty budowlane (lub o dzieło) mogą wprowadzić możliwość jego modyfikacji. Co więcej, kodeksowe regulacje umowy o roboty budowlane nie zawierają przepisów o wynagrodzeniu ryczałtowym. Na zasadzie analogii stosuje się regulację o wynagrodzeniu ryczałtowym z umowy o dzieło (art. 632 k.c.). Bywa to jednak problematyczne, gdyż zapis art. 656 k.c. (znajdujący się wśród przepisów umowy o roboty budowlane), który pozwala stosować odpowiednie przepisy o umowie o dzieło, nie odwołuje się do przepisów o wynagrodzeniu ryczałtowym.
Jeśli jesteś stroną umowy o roboty budowlane to może okazać się dla Ciebie kłopotliwe, ograniczenie się w umowie tylko do samego wskazania, że wynagrodzenie ma charakter ryczałtowy. Warto umieścić więcej regulacji odnoszących się do tego rodzaju wynagrodzenia. Przy większych inwestycjach strony tak właśnie robią. Jako przykład można wskazać uregulowanie zasad wynagrodzenia w przypadkach konieczności realizacji robót dodatkowych albo nieprzewidzianych na etapie podpisywania umowy lub też zmniejszenia zakresu robót podstawowych.
Czy można obniżyć wynagrodzenia ryczałtowe
Często zadawanym pytaniem jest, czy można obniżyć wynagrodzenie ryczałtowe w sytuacji, gdy wykonawca nie zrealizował wszystkich założonych prac. Odpowiedź na to pytanie może wydawać się oczywista, ale czy dla każdego?
Wiadomo, że żądanie domagania się zapłaty za roboty zależy od wykonania robót określonych w umowie. Z istoty wynagrodzenia ryczałtowego wydaje się, że nie można dopuścić możliwości jego ograniczenia, nawet w przypadku gdy wykonawca nie wykonał na rzecz inwestora wszystkich prac określonych w umowie. Tak jednak nie jest.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego wypracowało pogląd, że w razie niewykonania przez wykonawcę wszystkich robót, za które w umowie określone zostało wynagrodzenie ryczałtowe, podlega ono proporcjonalnemu obniżeniu, stosownie do zakresu niewykonanej części, co nie przekreśla ryczałtowego charakteru tego wynagrodzenia. Polecam Ci zwłaszcza wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2015 r. (II CSK 389/14) oraz dwa starsze wyroki: z dnia 16 sierpnia 1972 r. (III CRN 202/72), z dnia 29 stycznia 1985 r. (II CR 494/84).
Zapraszam do dyskusji o wynagrodzeniu ryczałtowym i podzielenia się swoimi przemyśleniami lub doświadczeniami. 🙂
{ 19 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
witam mam problem z inwestorem podpisałem umowę -ryczałt , w przedmiarze robót nie było drzwi a w projekcie były, ja składając ofertę nie policzyłem drzwi czy muszę wstawić te drzwi, proszę o pomoc.
Istnieje domniemanie, że wykonawca podejmuje się wykonania wszystkich robót objętych projektem. Dlatego też jeśli w przedmiarze nie ma drzwi a w projekcie są, to należy je wykonać. Oczywiście pod warunkiem, że umowa nie reguluje tych kwestii bardziej szczegółowo. Wynika to wprost z przepisów o umowie o roboty budowlane. Pozdrawiam.
Wojtek 🙂
Dzień dobry,
a co jeśli przy wynagrodzeniu ryczałtowym są rozbieżności co do zakresu robót między ofertą (większy zakres) a projektem (mniejszy), czyli występuje rozbieżność pomiędzy dwoma załącznikami do umowy co do tego, jaki jest zakres prac objętych ryczałtem? Czy realizacja zgodnie z projektem, mniejszego zakresu robót niż w ofercie (np. mniejsza powierzchnia malowania) jest podstawą do obniżenia wynagrodzenia w świetle tego orzeczenia SN i przepisów? Proszę o pomoc i dziękuję z góry.
Dobry wieczór.
Sprawa jest prostsza jeśli wg projektu jest więcej do wykonania niż wg samej umowy, gdyż istnieje domniemanie o którym pisałem wyżej. Wiele zależy od tego co zawiera umowa. Zapytanie które zostało przedstawione wymaga jego głębszej analizy co kwalifikuje je jako poradę prawną. Pozdrawiam
Dzień dobry
A jak wygląda sprawa z pomniejszeniem wynagrodzenia umowy ryczałtowej przez Zamawiającego za niewykonanie robót zanikowych które były ujęte w umowie i kosztorysie ofertowym wykonawcy. Sugeruje on, że inspektor nadzoru nie zgłosił swoich zastrzeżeń. Roboty zostały wykonane w zasadzie bez uwag za wyjątkiem nie wykonania tych ulegających zakryciu (typu gruntowanie, itp.)
Pozdrawiam
Leszek
Dzień dobry,
Trudno mi odpowiedzieć coś więcej w tym temacie. Sprawa wydaje się być bardziej złożona. Wpis sugeruje, że umowa mogła być wykonana w ramach złożonego zamówienia publicznego. Radziłbym sprawdzić zapisy umowy. Zamawiający często umieszczają klauzulę, które pozwalają na ograniczenie wynagrodzenia w przypadku rezygnacji lub niewykonania części robót. Nieraz już widziałem takie zapisy.
Pozdrawiam 🙂
Wojtek
Witam,
a co w sytuacji jeśli GW chce obniżyć kwotę ryczałtu bo w przedmiarze jest pozycja (np. zbiornik przelewowy) a w rzeczywistości tzn. w samym wykonastwie i projekcie go nie ma ?
Dodam że w umowie kilka razy jest dodane że przedmiar ma charakter tylko orientacyjno-pomocniczy.
Dobry wieczór, ?
Odnosząc to do treści orzeczenia, które powołałem wyżej – II CSK 389/14 – o obniżeniu wynagrodzenia należałoby mówić w razie nie wykonania części prac. W opisanym przypadku trochę to dziwnie wygląda. Nie wiem do końca czy zbiornik należało wykonać czy też nie. Skoro zbiornik pojawia się w przedmiarze to ta pozycja powinna zostać wyceniona. Może GW chodziło o zapłatę za faktycznie wykonane prace, np. po dokonaniu obmiaru powykonawczego? Zdarza się jednak, że przedmiar sporządza się tylko po to aby wycenić wartość umowy i określić w ten sposób wynagrodzenie ryczałtowe.
Pozdrawiam
Wojtek
Witam!
A co z sytuacją, gdy występują roboty zaniechane i roboty dodatkowe. Gdy bilans wychodzi na plus czy wówczas ryczałt może zostać zwiększony?
Przykład:
Prowadzona jest budowa sali gimnastycznej z trybie rozliczenia ryczałtowego. W trakcie prac Wykonawca zgłasza wniosek o zmianę technologii wykonania dachu. Projektant wyraża na to zgodę, inspektorzy nadzoru także. Przewiduje się w oparciu o te zgody sporządzić protokół konieczności.
Czy mając na uwadze zasadę konkurencyjności i konkurencyjnego wyboru oferty powinna być w ogóle wydana zgoda na zmianę tej technologii? Jest ona prawidłowa z punktu widzenia sztuki budowlanej (co potwierdza projektant i inspektor nadzoru), ale wątpliwości budzą kwestie finansowe i rozliczeniowe w kontekście ryczałtu (wątpliwość budzi fakt, czy gdyby technologia o jakiej mowa w pytaniu była pierwotnie ujęta w dokumentacji przetargowej, to wynik procedury byłby taki sam?). Czy w powyższej sytuacji konieczne jest wezwanie wykonawcy do przedłożenia także kosztorysów zamiennych na rzecz ewentualnej zmiany wynagrodzenia wg art. 144 ust. 1 pkt 6 pzp? Jak się ma zapis możliwości zmiany postanowień umowy w pzp do sztywnych zapisów kodeksu cywilnego?
Niestety nie miałem do czynienia z takim przypadkiem.
Pozdrawiam
Witam
pewno każda sytuacja jest inna dlatego proszę o obiektywne spojrzenie na moja. Wykonałem remont obiekty dla urzędu, przetarg oferta i cena ryczałtowej. Ponieważ jest to obiekt zabytkowy nie wszystko dało się przewidzieć i zaistniała konieczność wykonania pewnych zakresów prac według projektu zamiennego zaakceptowanego przez Inspektora Nadzoru i Zamawiającego. Jednak po zgłoszeniu prac do odbioru i rozpoczęciu procedury odbiorowej w tej chwili inwestor wezwał mnie do przedstawienia kosztów rozwiązania zamiennego. Czy to jest legalne postępowanie i czy muszę udostępniać kosztorys powykonawczy tego zmienionego zakresu pracy?
Z góry dziękuję za pomoc
Dzień dobry,
Trudno jest odpowiedzieć na pytanie, przesądzając czy urząd jako zamawiający nie ma racji. W pierwszej kolejności sięgnąłbym do umowy czy jest tam coś o konieczności udostępnienia kosztorysu zamiennego czy w ogóle kosztorysu. Pozostają jeszcze zapisy Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia. Na logikę, zamawiający chce pewnie znać faktyczny koszt rozwiązania zamiennego, weryfikując wystawioną fakturę. Udzielenie wyczerpującej odpowiedzi wymagałoby głębszej analizy przepisów.
Pozdrawiam
Witam.
Mam podpisaną umowę ryczałtową na termomodernizację, teraz zamawiający żąda ode mnie abym zrezygnował z części robót na rzecz innych robót nie zawartych ani w projekcie ani w przedmiarze. Odlicza sobie kwotę robót z kosztorysu i żąda innych robót na ową kwotę.
W takiej sytuacji to chyba należałoby aneksować umowę. Jak rozumiem wynagrodzenie nie zmieni się, ale zmieni się zakres robót. Pytanie, czy te inne roboty mają inną wartość (np. większy zakres) niż te z których zamawiający zrezygnował.
Czyli nawet przy ryczałcie zmiana umowy w zakresie kwoty wchodzi w grę przy robotach dodatkowych/zamiennych/zanikających w trybie 144 pzp??
Niestety nadal cześć radców, z którymi rozmawiałem, nie odpowiedziała mi wprost np. tak, umowę ryczałtową można aneksować poprzez przepis pzp…
Nie jestem znawcą PZP, ale gdyby spełnione zostały warunki z powołanego art. 144 to dlaczego nie. Nie analizowałem jednak tego dogłębnie. Nie wiem też czy byłoby to do końca zgodne z prawem. Poza tym umowa podpisywana w oparciu o PZP może zawierać zapisy, które określają w jakich sytuacjach można zmienić umowę.
Jeśli chodzi np. o roboty dodatkowe to podpisuje się dodatkową umowę obejmującą zakres robót dodatkowych.
Pozdrawiam
Tylko czy zamawiający może na podstawie kosztorysu obliczać wartość robót ( umowa na ryczałt )?
Podobno czasami ustala się ryczałt na podstawie wykonanego wcześniej przedmiaru robót. Ja spotkałem się z przypadkiem, że owszem był przedmiar, ale ryczałtowy charakter miała stawka jednostkowa danego elementu robót. Poźniej był obmiar powykonawczy.
Pozdrawiam
Jak się Pan zapatruje na objęciem wynagrodzeniem ryczałtowym wykonania koniecznej konstrukcji dla zachowania poziomu pod urządzenie tego wymagające,w sytuacji gdy taka konstrukcja nie została przewidziana w projekcie, ani w przedmiarze. Czy profesjonalista budowlaniec powinien tą kwestię wychwycić (objęte wynagrodzeniem) czy nie miała takiego obowiązku zasłaniając się, że nie wiedział, iż takie urządzenie będzie takie konstrukcji wymagać (może żądać zapłaty za robotę dodatkową)? Pozdrawiam