Po podpisaniu umowy o roboty budowlane może zdarzyć się, że z różnych względów będziesz chciał zmienić podpisaną umowę poprzez jej aneksowanie. W zasadzie jest to dozwolone, gdyż zgodnie z zasadą swobody umów, strony mogą wprowadzić zmiany w umowie, jeśli obie wyrażą na to zgodę. Nieraz zapewne słyszałeś już o zasadzie swobody umów. Zasada ta obejmuje swobodę podjęcia decyzji o samym zawarciu umowy, swobodę wyboru kontrahenta oraz swobodę formy w jakiej strony chcą zawrzeć umowę. Musisz jednak pamiętać, że są niektóre umowy dla których przewidziana jest forma szczególna i niezachowanie tej formy prowadzi do nieważności umowy (np. forma notarialna dla umowy sprzedaży nieruchomości).

Zasada swobody umów jest ograniczana przepisami prawa. Z takim ograniczeniem będziesz miał do czynienia, jeśli zawarłeś umowę o roboty budowlane w ramach Prawa zamówień publicznych (Pzp). Ograniczenie zasady swobody umów w tym prawa do zmiany umowy wynika z art. 144 Pzp:

„Art. 144. 1. Zakazuje się istotnych zmian postanowień zawartej umowy w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy, chyba że zamawiający przewidział możliwość dokonania takiej zmiany w ogłoszeniu o zamówieniu lub w specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz określił warunki takiej zmiany.

2. Zmiana umowy dokonana z naruszeniem ust. 1 podlega unieważnieniu.”

Jak widzisz w kwestii zmian umowy o roboty budowlane przepis odsyła do ogłoszenia o zamówieniu lub specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ). SIWZ jest dokumentem określającym m.in. istotne postanowienia przyszłej umowy. W praktyce do SIWZ dołączany jest wzór umowy, która będzie zawarta. Z przepisu wynika więc, że co do zasady nie można wprowadzać istotnych zmian do umowy o roboty budowlane zawartej w ramach Pzp. Istnieje bowiem zakaz dokonywania istotnych zmian postanowień zawartej umowy w stosunku do treści oferty na podstawie której wybrano wykonawcę. Zmiana umowy o roboty budowlane dopuszczalna jest wtedy, gdy zamawiający przewidział możliwość zmiany w ogłoszeniu o zamówieniu lub w SIWZ.

Samo jednak zastrzeżenie możliwości istotnych zmian umowy nie jest wystarczające. Ogłoszenie o zamówieniu lub SIWZ powinno określać warunki zmiany umowy – jakie elementy umowy i w jakim zakresie mogą one ulec zmianie.

Dopuszczalne zatem będą zmiany nieistotne umowy o roboty budowlane. Zmiany nieistotne nie podlegają takim rygorom jak zmiany istotne umowy.

Tutaj pojawiają się jednak wątpliwości związane z tym co jest istotną zmianą umowy??? 😐

Wydaje się, że za istotne zmiany umowy należałoby uznać:

• zmianę wykonawcy,
• cenę przedmiotu umowy,
• czas realizacji zamówienia publicznego.

Jako wykonawca musisz pamiętać o jednej istotnej rzeczy!!!

Art. 144 Pzp nie przyznaje Ci jako wykonawcy jakiegokolwiek roszczenia o zmianę zawartej umowy o roboty budowlane. Jeśli do zmiany umowy ma już dojść, to może stać się to jedynie w rezultacie złożenia zgodnego oświadczenia woli przez zamawiającego i wykonawcę.

***

Na koniec jeszcze jedna uwaga. W ramach Pzp zawierane są umowy o roboty budowlane oparte na warunkach FIDIC. Warunki FIDIC mogą określać sytuacje, gdy następuje zmiana zakresu robót budowlanych. Zmiana taka będzie dopuszczalna jeśli jest zgodna z normą wynikającą z art. 144 Pzp. Poniżej fragment klauzuli 13.1 [Prawo do zmienienia] czerwonego FIDICa:

„Zmiany mogą być zainicjowane przez Inżyniera w jakimkolwiek momencie przed wystawieniem Świadectwa Przejęcia dla Robót, albo przez danie polecenia, albo przez wyrażenie życzenia, aby Wykonawca przedłożył propozycję.

[…]

Każda Zmiana może obejmować:

a) zmiany ilości każdego elementu roboty objętej Kontraktem (jakkolwiek taka zmiana niekoniecznie stanowi Zmianę),

b) zmianę jakości i innych cech charakterystycznych któregokolwiek elementu roboty,

c) zmianę poziomu, pozycji, i/lub wymiarów którejkolwiek części Robót,

d) pominięcie jakiejkolwiek roboty (jednak bez prawa zlecenia jej osobom trzecim),

e) wszelkie dodatkowe roboty, Urządzenia, Materiały lub usługi konieczne dla Robót Stałych, włącznie z towarzyszącymi im Próbami Końcowymi, wierceniami i innymi próbami i pracami badawczymi, lub

f) zmiany w kolejności i terminach wykonywania Robót.

[…]”

Widać więc, że zmiana umowy o roboty budowlane zawartej w ramach realizacji zamówienia publicznego nie jest taką prostą sprawą. 🙂